Instytutu Kulturoznawstwa UMCS został powołany w 2004 roku w ramach Wydziału Humanistycznego. Powstanie takiej jednostki było efektem włączenia w nową strukturę dotychczas istniejących zakładów, to jest: Zakładu Kulturoznawstwa oraz Zakładu Kultury i Historii Żydów, a także utworzenia czterech nowych: Zakładu Kultury Polskiej (na bazie dawnego Zakładu Kulturoznawstwa), Zakładu Porównawczej Historii Sztuki, Zakładu Teorii Kultury i Metodologii Nauk o Kulturze, Zakładu Kultury Literackiej i Obyczaju oraz Zakładu Aksjologii Kultury.
Zakres badań Instytutu Kulturoznawstwa UMCS:
Teoria i metodologia badań kulturologicznych prowadzonych zarówno w aspekcie historycznym jak i współczesnym; badania nowych mediów, kultury 2.0, cyberkultury, wirtualnych światów, refleksja nad naukami o kulturze, nad ich możliwościami i ograniczeniami; kwestia relacji między kulturą a rozwojem społecznoekonomicznym krajów, regionów i cywilizacji; tradycyjna i współczesna kultura polska (materialna, społeczna i duchowa), kultura